Dietetyk – specjalista nie tylko od odchudzania

Dietetyk – specjalista nie tylko od odchudzania

Dla większości z nas, dieta oznacza sposób żywienia mający na celu utratę masy ciała – czy to ze względu na chęć zmiany swojego wyglądu, samopoczucia, czy też poprawy stanu zdrowia. Czy jest to jednak słuszny pogląd? Oczywiście, jednym z głównych obszarów nauk o żywieniu  jest praca nad dietą ukierunkowaną na redukcję tkanki tłuszczowej – to jednak nie wszystko! Czym zajmuje się dietetyk i w jakich sytuacjach można się do niego zwrócić? Tego dowiesz się z poniższego tekstu!

Czym jest dieta?

We współczesnej świadomości, słowo dieta właściwie jednoznacznie kojarzy się nam z jednym – redukcją masy ciała, poprzez tzw. ujemny bilans energetyczny. Większość z nas nie zdaje sobie jednak sprawy, że słowo „dieta” wywodzi się ze starożytnej greki i oznacza po prostu styl życia, w tym odżywiania. Mimo że, obecnie, znacznie słowa „dieta” zostało znacznie spłycone, dla specjalistów ds. żywienia wciąż pozostaje ono szerszym określeniem, oznaczającym nie tylko dietę odchudzającą, ale także wszelkie rodzaje diet ukierunkowanych na poprawę stanu zdrowia i stosowanych w różnych, specyficznych sytuacjach (np. dieta sportowców). Tym określeniem często nazywamy również zwyczajowy sposób żywienia danej osoby – dlatego właśnie czasem mówimy o tym, że ktoś z nas ma „niezdrową dietę”.

W tym miejscu, warto więc nieco odczarować znaczenie słowa „dieta”, a wizyty u dietetyka nie traktować jedynie jako sposobu na utratę niechcianych kilogramów. Oczywiście, jeżeli Twoim celem jest redukcja masy ciała, wykwalifikowany dietetyk pomoże Ci go osiągnąć w sposób bezpieczny dla zdrowia i skuteczny, w poniższym tekście skupimy się jednak na innych sytuacjach, w których pomoc specjalisty do spraw żywienia może okazać się niezwykle istotna.

Dietetyk kliniczny – kto to?

Dietetyka kliniczna to jedna z podstawowych dziedzin nauki o żywieniu. Kim jest dietetyk kliniczny? Obecnie, w polskim systemie prawnym nie ma ustawy, która definiowałaby kim jest dietetyk i kto może posługiwać się takim tytułem – w związku z tym, podobnie brak jest regulacji dotyczących specjalności, takich jak dietetyka kliniczna czy sportowa. Zwyczajowo, za dietetyka klinicznego uznaje się dietetyka z kierunkowym wykształceniem wyższym, zajmującego się planowaniem diet dopasowanych do konkretnych jednostek chorobowych. Najlepiej, aby osoba posługująca się takim tytułem ukończyła studia z programem ukierunkowanym właśnie na praktykę kliniczną (a więc m.in. z dużą ilością praktyk na oddziałach szpitalnych). W związku z tym, za dietetyków klinicznych uznaje się zwykle absolwentów uczelni medycznych – mają oni bowiem dostęp do szerokiej bazy klinicznej i zdobywają doświadczenie w pracy z pacjentami różnych oddziałów szpitalnych.

Dieta dopasowana do stanu zdrowia – kiedy warto skorzystać z pomocy dietetyka klinicznego?

Tak naprawdę, wizyta u takiego specjalisty jest wskazana już w momencie pojawienia się nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych. Jeżeli wskazują one na np. podwyższone stężenie glukozy i/lub insuliny, nieprawidłowy skład frakcji cholesterolu (nadmiar cholesterolu LDL i trójglicerydów, niedobór cholesterolu HDL), nieprawidłową ilość i jakość czerwonych krwinek, czy podwyższone wartości enzymów wątrobowych, warto udać się do dietetyka klinicznego. Dzięki temu, możemy uniknąć pogorszenia się stanu zdrowia – dieta dopasowana do wyników badań laboratoryjnych i ukierunkowana na ich poprawę jest bowiem jednym z najlepszych elementów profilaktyki przewlekłych chorób.

Jakimi chorobami zajmuje się dietetyk kliniczny? Ogromne korzyści z pomocy takiego specjalisty mogą uzyskać osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze i inne choroby układu krążenia, stłuszczeniową chorobę wątroby, przewlekłą niewydolność nerek, choroby przewodu pokarmowego (np. refluks, zespół jelita drażliwego), czy choroby autoimmunologiczne (np. choroba Hashimoto, łuszczyca, toczeń). Dieta dopasowana do stanu zdrowia jest także wskazana w przypadku problemów z wyglądem skóry (np. trądzik pospolity czy różowaty), zaburzeń płodności czy schorzeń ginekologicznych, takich jak endometrioza czy zespół policystycznych jajników. Z interwencji dietetyka powinny również skorzystać osoby z chorobą nowotworową – jest to kluczowy sposób zapobiegania niedożywieniu, czynnikowi, który znacznie pogarsza stan zdrowia chorych, a także osoby z chorobami neurologicznymi – np. chorobą Parkinsona (odpowiedni dobór diety jest konieczny dla skutecznego działania leków stosowanych w jej przebiegu). Warto również podkreślić, że dieta stanowi podstawowy sposób interwencji w takich schorzeniach jak insulinooporność, czy cukrzyca, zaś terapia celiakii nie jest możliwa bez interwencji wykwalifikowanego dietetyka klinicznego.

Tak naprawdę, korzyści z wizyty u dietetyka klinicznego mogę odnieść osoby cierpiące na większość przewlekłych chorób, niezależnie od tego, jakiego układu czy organu one dotyczą. Odpowiednio dobrana dieta może spowolnić postęp choroby, pomóc w uzyskaniu stanu remisji, a nawet…uratować życie i zdrowie*! Warto pamiętać, że dietetyk kliniczny nie tylko układa personalizowany jadłospis i dobiera plan diety dopasowanej do choroby, ale także zwraca uwagę na interakcje żywności z lekami, czy aktualne wyniki badań laboratoryjnych. Oczywiście, w niektórych sytuacjach konieczna dla zdrowia może okazać się redukcja nadmiernej masy ciała – należy jednak pamiętać, że jest ona tylko jednym z (opcjonalnych) elementów dietetycznego planu dla zdrowia!

Dieta w zdrowiu – w jakich innych sytuacjach warto udać się do dietetyka?

Czy zdrowe osoby o prawidłowej masie ciała mogą odnieść jakieś korzyści z wizyty u dietetyka? Jak najbardziej! Przykładem może być tutaj chociażby dietetyczne przygotowanie do ciąży, a także dieta dopasowana do stanu zdrowia i potrzeb pacjentki w okresie ciąży i laktacji. Z pomocy dietetyka korzyści odnieść mogą również osoby regularnie uprawiające sport – zarówno profesjonalnie, jak i amatorsko. Dzięki odpowiedniej diecie, łatwiej jest uzyskać założone cele, poprawić wytrzymałość czy masę tkanki tłuszczowej. Z porady dietetyka warto również skorzystać wtedy, gdy chcemy mocno zmienić swój sposób żywienia – np. przechodząc na dietę roślinną, czy po prostu zmieniając dietę na zdrowszą. Dietetyk pomoże w takim przeprowadzeniu modyfikacji diety, aby była ona jak najłatwiejsza i najprzyjemniejsza, a nowy sposób żywienia zawierał wszystkie niezbędne składniki odżywcze, co jest szczególnie istotne w przypadku osób przechodzących na diety wegańskie i wegetariańskie.

Jak wybrać dobrego dietetyka?

Wybierając dietetyka, na początku warto wziąć pod uwagę fakt braku ustawowej regulacji tego medycznego zawodu. Niestety, z tego względu tytuł zawodowy dietetyka nie posiada ochrony prawnej, a więc może się nim posługiwać właściwie każdy, nawet jeśli jego wiedza pochodzi z kilkudniowego kursu dotyczącego zdrowego żywienia. W związku z tym, wybierając dietetyka warto zweryfikować, czy posiada on wyższe wykształcenie kierunkowe. Dodatkowo, warto szukać dietetyka najlepiej odpowiadającego naszym potrzebom – dietetyk kliniczny, dietetyk sportowy, psychodietetyk – wybór specjalizacji w obrębie dietetyki jest dość szeroki. Bardzo ważne są również nasze osobiste odczucia – dużo lepiej będzie się nam pracowało z dietetykiem odpowiadającym naszym emocjonalnym potrzebom i osobowości niż z osobą, z którą nadajemy na zupełnie innych falach ????.

Pamiętaj – dietetyk to osoba, w której ręce powierzasz swoje zdrowie! Warto więc tak wybrać specjalistę, aby mieć pewność że przeprowadzona interwencja będzie skuteczna, bezpieczna, a także jak najmniej obciążająca pod względem emocjonalnym.

* pamiętaj, że dietetyk kliniczny jest jednym z członków zespołu medycznego, współpraca z dietetykiem powinna być więc jednym z elementów wielokierunkowej terapii i nie może zastępować wizyty u lekarza. Warto jednocześnie zaznaczyć, że choć efekty diety zależą od wielu indywidualnych czynników, to stanowi ona jeden z kluczowych elementów wspomagających zdrowie i łagodzących przebieg choroby, warto ją więc stosować równolegle z innymi rodzajami terapii (np. terapią farmakologiczną).